Door Chris de Werd /
Op eerste Paasdag, 17 april 2022 loop ik ‘Het was mooi!’ roepend en handen schuddend met geliefde oude bekenden De Doelen te Rotterdam uit. Het is stralend weer en de thuisreis naar het noorden verloopt vlot. Er wordt over van alles gesproken, maar niemand heeft het over de drie uur durende Paasdienst die we bijgewoond hebben. Of, nou ja, de muziek was erg mooi… Wielerwedstrijd Parijs-Roubaix wordt digitaal gevolgd.
Ontroerend? Nee, geen seconde heb ik deze middag iets hoeven wegslikken – terwijl het mij toch snel aanvliegt. Het zwijgen valt me makkelijk op de terugweg. Ik laat het terugtreden van de Apostel en de twee landelijk voorgangers en de benoeming van twee nieuwe, eerstverantwoordelijke voorgangers keer op keer door mijn gedachten gaan: wat is er eigenlijk wezenlijk gebeurd?
Pas de volgende ochtend herinner ik me plotseling het verhaal van mijn oom, een fanatiek biljarter in clubverband. Op een avond, vertelde hij, werd er in het naburige stamcafé een clubvergadering belegd. Na de opening nam de voorzitter het woord en kondigde aan dat er voortaan vernieuwend gebiljart zou worden en wel met twee ballen! Dat hadden hij, de secretaris en de penningmeester besloten en zo zou het voortaan zijn. Wat ik mij vooral herinner is het verbijsterde ongeloof waarmee hij vertelde hoe in één avond zijn jarenlange biljartervaring en de verfijnde caramboles van de clubgenoten teniet werd gedaan. Veel leden haakten af. Voortaan werd er een ander spel gespeeld.
Het is hetzelfde ongeloof waar ik me langzaam maar zeker bewust van wordt. Het Apostolisch Genootschap heeft geen apostel meer! Woorden des eeuwigen levens (zoals dat een halve eeuw geleden plechtig werd genoemd) zijn niet meer het gevolg van zielsafwegingen, maar het resultaat van onderling overleg en discussie.
Hoe vreemd is het dat Zichtbaar Bewegen kennelijk inhoudt dat we het in de maatschappelijke breedte gaan zoeken, maar dat tegelijkertijd het Apostolisch Genootschap als religieuze beweging – waarin de Apostel als gewoon mens de levende kern vormt – daarmee van zijn religieuze wortels dreigt te worden ontdaan.
Of heeft een van u op deze gedenkwaardige middag iemand over onze bron van inspiratie, die onzegbare grond van ons bestaan, of zo u wilt: God, horen spreken? En hebt u een gebed gehoord?[1] Ik niet. Wel ging het gelukkig over de liefde!
Daarom: ik zie wel vleugels, maar geen wortels.
[1] Voor het eerst in 75 jaar was dit een Paasbijeenkomst zonder gebed!
Het staat me bij dat het apostelschap in de oorsprong van de apostolische stroming een ambt was samen met herders, evangelisten, leraren en profeten. Dit geheel volgens Efeze 4:11-13… In de loop der tijden zijn er om diverse redenen ambten bijgekomen en weer verdwenen.
In het begin is in het Apostolisch Genootschap het ambt van de apostel uitgegroeid tot een dominant eenhoofdig leiderschap met de daaruit voortvloeiende voor- en nadelen, opvattingen en misvattingen.
Het is goed om alles te overdenken, te behouden wat goed is. Soms is het goed om bestaande situaties te doorbreken om groei te bevorderen…
Het Apostolisch Genootschap is naar mijn idee al lang niet meer te vergelijken met de oorspronkelijke kerk die het was. Er is geen wederkomst verwachting. Het is gegroeid van ‘godsdienstig’ naar ‘mensdienstig en daardoor godsdienstig’. Dit in overeenkomst met het grote gebod.
Of het religieus leiderschap nu van een apostel komt of van een voorganger is mij om het even.
De bijeenkomst begon met een rap van Diggy Dex ‘Alles Is Nu’. Een gedeelte van de tekst spreekt mij in dit geval het meeste aan: Geen valkuil vol herinneringen over wat ik heb gelaten, gelogen of gedaan. Ik wil alleen nog maar Geloven in elke dag. Opnieuw bestaan.
Helemaal mee eens. De voorruit van mijn auto is groter dan beide achteruitkijkspiegels… Het gebeurt vóór ons en af en toe werp je een blik achteruit.
Met ontroering je blog gelezen. Het is geen breuk met 70 jaar traditie, maar met bijna 200 jaar, sinds de roeping van apostel Cardale in 1832. Als voorganger heb ik menigmaal aan het sterfbed van broeders en zusters gestaan en kon ik troost geven met de belofte: ‘De Apostel zal er altijd zijn’. Is die belofte nu ongeldig geworden? Is er een uitweg?
Toen ik in De Doelen op paaszondag de namen hoorde en de portretten zag van de zuster en broeders die ons het afgelopen jaar zijn ontvallen, speelde de organist zacht: Wie lieblich sind die Boten, die den Frieden verkündigen, in alle Lande ist ausgegangen ihr Schall und in alle Welt ihre Worte. ‘Hoe liefelijk zijn de boden die de vrede verkondigen. Over alle landen is hun roep uitgegaan en over de hele wereld hun woorden.’ In het oratorium Paulus van Felix Mendelssohn-Bartholdy wordt het gezongen op het moment dat Paulus en Barnabas als apostelen, als gezanten van Christus, worden uitgezonden.
Dat is een prachtige opdracht. ‘Is iedereen soms een apostel?’ vraagt Paulus (1 Korintiërs 12:29). Uit de context is duidelijk dat hij als antwoord ‘Nee’ verwacht. Ik ben daarentegen geneigd die vraag nu met ‘Ja’ te beantwoorden. Liefde en vrede brengen is een opdracht die voor ieder mens geldt. Als apostolischen willen we ons steeds opnieuw in die opdracht verdiepen. Die klinkt ook, als het goed is, elke zondag in de dienst. Het gebed voor de rondgang markeert die opdracht en maakt ons daarvan bewust. In de rondgang bevestigen we dat voornemen. De opdracht maakt ons apostolisch. Dat kan ook als er geen levende apostel meer is, maar wel mensen die ons aan die opdracht willen herinneren en daarin zelf willen voorgaan.
Thuis het samenzijn gevolgd. Wij hebben dezelfde gedachten Chris. We misten de religieuze grondslag.
Helemaal mee eens! Wij van het apgen hebben er alle vertrouwen in en geven het meerdere kansen.
Apostel zijn, is een te zware belasting voor 1 persoon.
Wel een statement als je schrijft, dat het Apostolisch Genootschap zijn religieuze wortels dreigt te verliezen, wanneer het uit evoluerend, voortschrijdend en lerend inzicht na vele decennia de grote en brede boodschap om in liefde te werken aan een mooiere en menswaardigere wereld niet langer door één enkele boodschapper laat bepalen en verwoorden, maar door voortschrijdend en lerend inzicht de verantwoordelijkheid voor de zeker wel religieuze (spirituele) koers en de praktische humanitaire uitvoering daarvoor spreidt. Ik heb hier heel lang om gebeden.
Beste Fred, ooit een orkest met twee dirigenten gezien?
Beste Chris, duaal leiderschap is helemaal niet vreemd en steeds vaker succesvol geïmplementeerd. Zie uitstekende voorbeelden in de zorg, ICT en zakelijke dienstverlening…
Ik heb alle vertrouwen in de komende tijd.
Beste Paul, De zorg lijkt me bepaald geen goed voorbeeld om je punt te onderstrepen… Het Godswerk 😉 is ook geen ICT of zakelijke dienstverlening.
En waarom wordt toch onmiddellijk de vertrouwenskwestie aan de orde gesteld?
Jazeker, alleen dirigeren ze nooit tegelijk, bovendien wel “appels en peren-metafoor ” 🙂
Beste Chris, dank voor de haarfijne analyse. Dat het gebed tegenwoordig als ongemakkelijk wordt ervaren en gemakshalve achterwege wordt gelaten heeft een reden, we hebben geen adres meer. Als het al gebezigd wordt in een bijeenkomst meent men tot zijn diepere zelf te praten, hetgeen niet hetzelfde is. Stelt men zich wel eens de vraag “uit welke bron krijg ik mijn inspiratie?” ?
Ik begrijp precies wat je bedoelt. Omdat ik dit zo’n 15 jaar geleden al miste heb ik toentertijd afscheid genomen. Toch zijn er ook die juist die verandering mooi vinden. Mijn zus was verrukt over de paasontmoeting.
Groetjes willy wijnen
Met welke oren luisteren we en kijken we naar elkaar? Mijn kijk en wat ik hoor wordt mede bepaald door persoonlijke ervaringen uit het verleden die mij gemaakt hebben tot wat ik nu ben. Ben ik nog in staat ontvankelijk te zijn voor nieuwe ervaringen die voor ons staan, zodat ik blijf ontwikkelen wat er nu nodig is? Te kijken en te luisteren en te voelen als een kind dat begint aan een grote ontdekkingstocht, dat wens ik mezelf en andere toe. We kunnen elkaar groot maken als goede voorouder door ons steeds opnieuw af te vragen: wat zou de liefde doen? Er ligt voor mij een wereld open waar we allen een verantwoordelijke taak in hebben op onze vierkante meter. Ofwel, er is werk te doen door jou en mij. In de liefde liggen de wortels van een eeuwenoude droom waar mensen steeds zoeken naar verwezenlijking.
Helemaal mee eens Chris! De inhoud blijft nagenoeg hetzelfde, maar de “verpakking” wijzigt de laatste jaren ontegenzeggelijk! Terwijl beide altijd duidelijk met elkaar te maken hadden, hebben we nu mogelijk een splitsing van geesten voor de boeg, welke “vervelende gevolgen” kan hebben. Veranderingen binnen het Apostolisch Genootschap waren zeker nodig, maar kwamen te laat en te snel. Mensen raken er door in verwarring: het genootschap is een bedrijf aan het worden. Een vorm van “afbraak” is in gang gezet! Klinkt misschien dramatisch, maar zie het gehannes om de rondgang. Samen met de weekbrief altijd het belangrijkst in de eredienst maar staat nu ter discussie! Het vervult mij allemaal van grote zorg voor de nabije toekomst!
Bij mij in de vensterbank staat een plant, een hoya carnosa (wasbloem) die elk jaar weer bloeit. Mijn moeder kreeg hem van mijn tante omdat ‘die rotplant toch nooit bloeide’, zo’n 60 jaar geleden. Bij haar bloeide hij na verloop van tijd elk jaar en ze haalde er vele stekjes vanaf. Toen moeder overleed, 13 jaar geleden waren er 2 planten over. Eén ervan staat bij mijn vriendin, die bloeit nu ook regelmatig. Er groeien dus nieuwe wortels, en ik denk ook altijd nog aan mijn tante.
Mij wordt in dit artikel niet echt duidelijk wat de inhoud van de wortels is. Er was geen gebed, voor het eerst in 75 jaar zelfs. Persoonlijk vond ik in de achterliggende jaren het gebed als afsluiting van de paasvergadering nogal misplaatst. Juist omdat er vooral veel aandacht was voor organisatie en beleid.
En dan nog. Is het gebed een wezenlijk kenmerk van onze wortels of is het een vorm. En wat heeft in dat opzicht de tekst ‘geen oude vormen, sleur noch gang’ ons dan te zeggen.
Het genootschap is geen biljartvereniging en er is evenmin besloten dat er een ander spel gespeeld gaat worden. Wel is de wijze van leiding geven aan de geestelijke verzorging aangepast. Naar mijn gevoel werd dat ook tijd. Het genootschap kent een grote mate van vrijzinnigheid en kenmerkt zich tevens door zeer conservatief gedrag. Deze keuze past, naar ik hoop, in de beweging onze religieuze wortels op een eigentijdse en passende wijze invulling te geven.
Na als zanger op het podium te hebben gezeten zit al twee dagen dat lied in mijn hoofd. Daarbij stel ik me dezelfde vragen als Chris….
Opnieuw zullen we moeten hopen en vertrouwen. En ondertussen maar kijken wat je plaatselijk kunt doen om verbinding te houden met onze wortels.
Het is net als ‘de Passion’ de boodschap, lees het gedachtegoed blijft. De vorm is anders. Gedeelde verantwoordelijkheid is een goede zaak. Niets in het leven blijft zoals het was, zoals wij ooit ook met zijn vieren in een bedstee sliepen, en op zondag twee keer lopend naar de de dienst gingen, de mannen van de vrouwen gescheiden, en alleen als je een visioen had mocht je wat roepen…Ja de tijden zijn veranderd. Ik heb er wel vertrouwen in.
Inderdaad heeft Chris gelijk, dat de gebruikelijke liturgie van de verbondsvergadering op het eind niet gevolgd werd. Wel werden de onderdelen betreffende de vredeswerkers ,de extra liefdesaanbieding en de verbondsvernieuwing volgens gewoonte behandeld. Na de overdracht van de apostel naar de beide voorgangers is m.i. de regie weggevallen. Een van hen had de tegenwoordigheid van geest moeten hebben om met een dankgebed af te sluiten. Dit is niet gebeurd. De vraag is wel of dit een teken is naar de toekomst toe. Chris zijn conclusie lijkt me wat te voorbarig, om daarmee onze wortels kwijt te zijn geraakt.
Voor mij had de verdeling tussen het eerste deel en de uiteindelijke apotheose van de aanwijzing van de beide voorgangers wel fifty- fifty mogen zijn, zodat de beide voorgangers zich ook verantwoordelijk hadden kunnen voelen voor de rest van de bijeenkomst.
Ik denk met Chris dat, ondanks de zorgvuldige gevolgde procedure. waarschijnlijk nog onvoldoende doorgedacht is wat een dergelijke overgang tot gevolg heeft. In 1946 was er de overgang van een apostelcollege naar een eindverantwoordelijke, met alle gevolgen van dien, die we kennen, zowel zeer positief als voor velen ook negatief. In de afgelopen tijd is er qua organisatie in het apgen veel veranderd en komen er ook nog veranderingen, die op democratische principes zijn gestoeld zoals de ledenparticipatie.
Als hoeders van het gedachtengoed zullen de beide voorgangers hierin een min of meer zelfstandige rol moeten vervullen. We vertrouwen op hen als personen, maar vooral vertrouwen we op de liefde, die nog steeds kenmerkend is voor ons genootschap. Met al die verschillende organen binnen de organisatie zal het een hele klus zijn om niet in “politieke spelletjes “te vervallen. Om ons daarvoor te behoeden is een verbinding met dat wat ons overstijgt en wat we het “onbenoembare” noemen onmisbaar. Daar zullen we samen voor moeten blijven gaan, wil het een religieus humanisme kunnen blijven en niet een puur humanisme.
een nadenkertje
De landelijke voorgangers zijn aangewezen
als eerstverantwoordelijken voor de zielsverzorging en hoeders van het gedachtengoed. Ook al zal de vorm wat anders worden, al sinds apostel van Oosbree gaat het om liefde gestalte te geven. Zoals aangegeven is dit een nieuwe start en volgen de veranderingen later dit jaar. De veranderingen gaan voor sommigen te snel en voor anderen niet snel genoeg. In ieder geval wordt het zorgvuldig ingezet. Ik heb er wel vertrouwen in maar we moeten het ook een kans geven.